Historia

Związku Polskich Spadochroniarzy II  Oddział Kraków

 

            W 1989 roku po transformacji ustrojowej w Polsce, powołano do życia Związek  Polskich  Spadochroniarzy, organizację, która w okresie istnienia ze względu na swoją wspaniałą działalność, stała się sławna nie tylko w kraju, ale także na arenie międzynarodowej. Od 1990 do 1994 roku zorganizowano na terenie Polski 27 Oddziałów  ZPS i w tym także  Oddział  Krakowski.

Inicjatorem powstania  Oddziału Krakowskiego, był pełniący przez 5 kadencji funkcję prezesa, niestrudzony w działalności związkowej płk dypl. Stanisław  Balawender. Pod Jego przewodnictwem grupa inicjatywna w składzie: płk mgr inż. Mieczysław  Bulek, płk mgr  Józef  Gąstoł, płk mgr  Wiesław  Nowakowski, ppłk  Zdzisław  Werschner oraz st. sierż. sztab. Stanisław  Ziobroń, podjęła w dniu 7 maja 1990 roku decyzję o organizacji  Krakowskiego  Oddziału  ZPS. Na pierwszym zebraniu, w dniu 30.05.1990 roku, któremu przewodniczył jeden z założycieli ZPS-u gen. dyw. Edwin  Rozłubirski, powołano II  Oddział i wybrano pierwszy zarząd. Prezesem został płk  S. Balawender. Ustalono także, iż celem działania krakowskiej organizacji będzie integracja wszystkich spadochroniarzy do działań w jedności i ofiarności dla dobra kraju, poszanowanie wartości i tradycji polskiego spadochroniarstwa, kultywowanie zwyczajów i obyczajów, zacieśnianie koleżeńskich więzi, roztaczanie opieki nad miejscami pamięci narodowej oraz – co szczególnie podkreślano – moralne i materialne wspieranie spadochroniarzy, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej. Od tej pory nastąpił niezwykle dynamiczny wzrost i rozwój organizacji, od 34 na początku, do ponad  810 członków obecnie wchodzących w skład  Krakowskiego  Oddziału. Wraz z rozwojem, systematycznie powiększał się zakres realizowanych zadań statutowych oraz rosła rola i popularność związku w regionie krakowskim. Z uwagi na systematyczny wzrost członków  krakowskiej organizacji, zdecydowano dokonać podziału na Koła ZPS, działające przy poszczególnych jednostkach  6 BPD, Wojskach Specjalnych i Aeroklubie Krakowskim. Razem powstało 10 Kół ZPS. Poszczególne Koła mają możliwość, zależnie od potrzeb, organizacji także własnych spotkań i imprez, często połączonych z wręczeniem różnych wyróżnień i odznaczeń.

         Krakowski  Oddział na  dzień dzisiejszy, może poszczycić się ogromnymi osiągnięciami szczególnie w zakresie działalności społecznej, patriotyczno – obronnej, integracji środowiska spadochroniarskiego, rozwijania współpracy ze związkami spadochroniarzy zagranicznych, popularyzacji spadochroniarstwa i sportu spadochronowego. Jest to zasługa 5 zarządów kierowanych przez prezesa kol. S. Balawendera i kolejnych 2 zarządów kierowanych przez prezesa kol. J. Trojanowskiego.

Z ogromnej ilości zrealizowanych zadań, pozwolę sobie podkreślić tylko kilka, tych najważniejszych.

1/  Zbudowania  pomnika gen. S.F. Sosabowskiego w obiekcie koszarowym 10 bdsz. Odsłonięcia dokonał w dniu 29.09.1992 roku ówczesny dowódca KOW gen. dyw. Zenon  Bryk w asyście wojewody krakowskiego  Tadeusza  Piekarza i delegacji spadochroniarzy z ZPS  Londyn . Po  rozformowaniu batalionu, pomnik przeniesiono i odsłonięto  w dniu 27.09.2002 r. w obiekcie sztabu  6  BDSz;

2/ Zbudowanie i odsłonięcie pomnika gen. M. Zdrzałki w obiekcie koszarowym 16 bpd. W większości pomnik ufundowany został ze składek  wdzięcznych, podwładnych spadochroniarzy, a odsłonięcia dokonał w dniu 02.09. 2000 roku ówczesny dowódca Korpusu Powietrzno  Zmechanizowanego gen. dyw. Zygmunt  Sadowski.

3/ Wykonanie i instalacja tablic pamiątkowych: 1 SBS, 6 PDP, 6 PDPD i Misji Pokojowych  ONZ  wokół pomnika gen. S.F. Sosabowskiego w obiekcie Sztabu   6 BDSz (obecnie 6 BPD) oraz dalsza ich modernizacja w 2011 roku.

4/ Odsłonięcie z okazji 40 rocznicy powstania  6  PDPD tablicy pamiątkowej w  Kościele  Garnizonowym w dniu 31  maja 1997 r., poświęconej spadochroniarzom, którzy zginęli podczas wykonywania zadań służbowych;

5/ Wspólnym wysiłkiem oddziału i brygady, dokonano modernizacji, a następnie otwarcia w dniu 24.09.2005 roku Muzeum 6  BDSz  (oprócz dużego wkładu finansowego, przy modernizacji pracowało także kilku naszych kolegów), oraz w dniu 15.06.2007 roku, ekspozycji wojsk powietrznodesantowych w  Muzeum  Lotnictwa  Polskiego w  Krakowie;

6/ Staraniem zarządu  ZPS – spowodowano nadanie  imienia patrona legendarnego dowódcy  6 PDPD gen.  M. Zdrzałki dla  16 bpd (23.10.1999 r.); założyciela i opiekuna naszej dywizji gen. J. Kuropieski dla 6 batalionu dowodzenia (29.06.2002.) i słynnego dowódcy  6 PDPD gen. E. Rozłubirskiego dla 6 bdsz w Gliwicach (28.05.2006 r.); Niezwykle uroczyście, na specjalnym zebraniu ZPS w dniu 21 września 2012 roku, uczczono 120 rocznicę urodzin patrona 6 BPD gen. S. F. Sosabowskiego.

7/ Na podkreślenie zasługuje ufundowanie i udział w organizacji wręczenia sztandarów dla 6 bdow , 6 blog i 6 BDSz;

8/ Istotne znaczenie miała organizacja pięknej i wyjątkowej uroczystości, związanej z wręczeniem sztandaru dla II  Oddziału  ZPS w dniu 25.09.2004 roku. Rodzicami chrzestnymi byli: płk Czesław Mitkowski – jeden z pierwszych powojennych spadochroniarzy wojskowych, wybitnie zasłużony dla 6 PDPD i p. Małgorzata Trepka–Pierszała, wieloletnia spadochroniarka, reprezentantka dywizji na różnych mistrzostwach spadochronowych, wicemistrzyni świata w celności lądowania i w skokach grupowych na akrobację w 1974 roku.

9/ Nie można zapomnieć o systematycznej opiece nad młodzieżą z  Zespołu  Szkół  im. KEN w Tymbarku.  Organizowane są spotkania, odczyty i szkolenia spadochronowe. Podobnie opieką otaczane jest Liceum w Świątnikach Górnych, w którym nauczycielem i jednocześnie opiekunem jest nasz kolega Adam Piszczek. Realizowana jest także przez Koło ZPS  Oświęcim systematyczna opieka nad  Szkołą Podstawową im. 6 PDPD w Babicach k/ Oświęcimia.

10/ Ważnym przedsięwzięciem dla naszego Oddziału  ZPS, była organizacja w dniach od 09 do 14 października 2001 roku  Krakowie XI Kongresu Europejskiej  Federacji  Spadochroniarzy i kolejnego XXI  Kongresu od 28.09. do 02.10. 2011 roku, połączonego  tym razem z obchodami Dnia Spadochroniarza. Nasz ZPS jest członkiem federacji od 1999 roku i przyjęty został podczas kongresu na  Cyprze.

11/ W dnach od 26 do 28 kwietnia  2005 roku (wspólnie z Zarządem wojewódzkim  ZBŻZiOR WP) zorganizowano na terenie regionu krakowskiego Sejmik Korespondentów  Głosu  Weterana i Rezerwisty. Całość sejmiku, osobiście prowadził nasz kolega ś. p. gen. Mieczysław  Karus;

12/ Z inicjatywy naszego Zarządu  ZPS, dokonano w Krakowie organizacji pierwszego  w  Polsce organu związkowego  pn. „Porozumienie  Związków i  Stowarzyszeń  Służb  Mundurowych  Województwa  Małopolskiego”. W Porozumieniu tym, zawsze pracowało kilku naszych kolegów, a przedostatnim prezesem był ś. p. gen. bryg.  Mieczysław  Karus; Obecnie działalnością Porozumienia, kieruje płk pilot (r) mgr inż. Czesław Kurczyna.

13/ Na bieżąco kontynuowana jest współpraca z organizacją związkową spadochroniarzy z Niemiec( BDF ), jest to co roczna wymiana naszych delegacji, a także w ramach Europejskiej  Federacji, nawiązano współpracę z organizacją spadochroniarzy Francji i Węgier;

14/ Duży wysiłek włożono w kilkakrotną organizację zawodów i mistrzostw spadochronowych na terenie  Krakowa i tu należy podkreślić najważniejsze imprezy: zorganizowano 2 razy mistrzostwa  ZPS w celności lądowania, jedne zawody z obsadą międzynarodową o Puchar  Krakowa, sfinansowano wyjazd na mistrzostwa świata do Japonii naszej koleżanki Moniki Sadowy  Naumieni, która zdobyła wówczas mistrzostwo świata w celności lądowania, wysłano na mistrzostwa świata do USA kol. J. Łuszczkiego, który             w kategorii  POPS zdobył mistrzostwo. Należy zwrócić uwagę, iż kol. J. Łuszczki pomimo podeszłego wieku, wykonał z okazji obchodów 50 rocznicy powstania „Czerwonych Beretów” 8-mio tysięczny pokazowy skok na Błoniach Krakowskich. Podkreślenia wymaga także to, że nasi maratończycy Jan  Stachow,  Krzysztof  Pachla i  Antoni  Chytła, to byli uczestnicy i zwycięzcy wielu maratonów w kraju i za granicą.

15/  Do ważnych przedsięwzięć patriotycznych należy zaliczyć:  coroczny udział w świętach państwowych, wojskowych i rocznicowych organizowanych na terenie regionu krakowskiego, a także wysyłanie delegacji na uroczystości rocznicowe pod Arnhem w  Holandii oraz  w m. Furstenau na terenie  Niemiec. Dla uczczenia 60 rocznicy walk 1 SBS pod  Arnhem i  Driel, ZPS we współudziale z ambasadą  Królestwa  Holandii w  Polsce, zorganizował w dniu 30.09.2004 uroczystą sesję popularno naukową, w której udział wzięli nasi koledzy: Stanisław  Kozak, Jerzy  Soboczyński i  Jerzy  Trojanowski. Nie można pominąć udziału w dniu 23 września 2014 roku dużej delegacji II Oddziału w  podróży wojskowo – historycznej do Arnhem z okazji 70 rocznicy bitwy 1 SBS  gen. S.F. Sosabowskiego.

16/ Istotne znaczenie miała, wspólnie z dowództwem  6  BDSz i dużej pomocy ze strony administracji publicznej oraz wojskowej miasta Krakowa, organizacja obchodów  40 – lecia powstania  6 PDPD w 1997 roku, i następnej, jubileuszowej 3 dniowej  uroczystości w 2007 roku, związanej z 50 rocznicą powstania formacji wojsk powietrznodesantowych na terenie regionu krakowskiego z udziałem najwyższych władz MON i terenowej administracji publicznej. Obok siebie w szykach zwartych stanęli, a później defilowali spadochroniarze różnych pokoleń, bez różnic w stopniach i stanowiskach;

17/ Z inicjatywy  Zarządu, w każdym roku przed „Świętem Spadochroniarza organizowane były w 6 BDSz zawody desantowo – szturmowe im. gen. Mariana  Zdrzałki, legendarnego dowódcy  6 PDPD i patrona 16 bpd. Po zawodach, każdorazowo nagrody, puchary i inne wyróżnienia dla zwycięzców, fundował  Krakowski  Oddział  ZPS. Spadochroniarze zawsze pamiętają o swoim dowódcy  gen. Zdrzałce i corocznie 13 września w dzień zgonu generała, zapala się znicze i składa wiązanki kwiatów na Jego mogile.

18/ Zarząd  Oddziału pamięta także o kolegach, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej, jak również o pomocy rodzinom w organizacji  ostatniej posługi dla spadochroniarzy, którzy odeszli na wieczny spoczynek.

19/ W całokształcie organizacji pracy związkowej, istotne znaczenie dla  Oddziału miała i ma systematyczna popularyzacja naszej działalności w prasie, w tym głównie w  kwartalniku „Spadochroniarz” oraz częściowo w miesięczniku „Głos  Weterana i  Rezerwisty” przez naszych korespondentów, do których należą koledzy: S. Balawender, Z. Kica, T. Pieńkowski, G. Konior, T. Tworzydło, J. Brożyna, J. Gąsior, J. Trojanowski. Podkreślenia wymaga fakt, iż dwóch naszych korespondentów zostało wyróżnionych statuetką „Pióro Orła” (Zdzisław  Kica, Tadeusz  Pieńkowski ) za działalność publicystyczną w kwartalniku „Spadochroniarz” oraz jeden kolega Brązową i „Złotą Sową” dziennikarską ( Zdzisław  Kica ) za działalność publicystyczną w miesięczniku  „Głos  Weterana i Rezerwisty”. W 2013 roku uruchomiono stronę internetową, w której zamieszczane są informację z działalności II Oddziału ZPS. Nawiązano współpracę z Grupą Rekonstrukcji Historycznej „Południe” , która prezentuje ubiory, sprzęt, uzbrojenie i wyposażenie z okresu istnienia 6 PDPD i 6 BDSz. Dla ułatwienia działania, II Odział wyposażył Grupę w odpowiedni sprzęt i nagłośnienie.

         Z satysfakcją należy  odnotować, że zawsze we władzach  Zarządu  Głównego  ZPS  pracuje lub pracowało wielu naszych kolegów  m.in.: S. Balawender, J. Trojanowski, P. Sikora, B. Bielecka, J. Łuszczki, A. Konior, W.  Nowakowski, A. Prus, M. Karus, T. Pieńkowski, P. Kopytowski, Z. Kica, B. Mirek, W. Jakubowski, oraz to, że za wzorową działalność społeczną i związkową, wręczono członkom naszej organizacji ogromną ilość różnych wyróżnień i odznaczeń państwowych, wojskowych, związkowych regionalnych i innych, w tym  2 Krzyże Komandorskie  OOP.

         Pełna realizacja zadań statutowych i piękne osiągnięcia Krakowskiego  Oddziału  ZPS w okresie jego działania , to zasługa wzorowej działalności zarządu i właściwego kierowania związkiem przez 5 pierwszych kadencji prezesa kol. S.  Balawendera i kolejnych kadencji, kierowanych przez prezesa kol. Jerzego Trojanowskiego. Na wyróżnienie zasługują wszyscy wyżej wymienieni koledzy, a ponadto : J. Soboczyński, A. Strzałba, A. Piszczek, J. Kajzer, T. Dobkowski, M. Polakowski, B. Bojdak, A, Konior, J. Brożyna, K. Lewandowski, M. Zdziarski, S. Kozak  i wielu innych oraz prezesi Kół wchodzących w skład  II  Oddziału  ZPS Koledzy: Zdzisław Kica, Tadeusz Dobkowski, Piotr Foltyn, Jerzy Tomczykiewicz , Henryk Gliński, Zbigniew Dąbkiewicz, Janusz Sałata, Antoni Wilk, Zdzisław Mroczkowski. Na szczególne podkreślenie zasługuje wyjątkowo solidna i z pełnym oddaniem praca długoletniego Sekretarza Oddziału, kol. Tadeusza  Pieńkowskiego.

Krakowski  Oddział  jest stowarzyszeniem największym, wspaniale zorganizowanym, prężnym i w pełni realizującym zadania statutowe na przestrzeni 26 lat istnienia. Z satysfakcją należy odnotować fakt nawiązania niezwykle skutecznego współdziałania (w dynamice realizacji zadań) z dowództwem   II  Korpusu  Zmechanizowanego i 6 Brygady  Desantowo – Szturmowej i obecnej 6 Brygady Powietrznodesantowej oraz jej jednostkami, Dowództwem Wojsk Specjalnych, a także organami administracji publicznej i specjalnej Krakowa  i województwa oraz innymi organizacjami związkowymi krajowymi i zagranicznymi. Podkreślić należy gównie bardzo dobrą współpracę z wszystkimi kolejnymi dowódcami 6 BDSz i 6 BPD oraz dowódcami jej jednostek w zakresie tworzenia właściwej atmosfery i udzielania koleżeńskiej pomocy dotyczącej rozwiązywania naszych problemów organizacyjnych oraz realizacji postanowień statutowych związku. Szczególne słowa podziękowania należą się ś.p. gen. B. Kwiatkowskiemu, płk dypl. M. Knapińskiemu, ś.p. gen. bryg. J. Wójcikowi, gen. bryg. A. Knapowi, gen. bryg. Bogdanowi Tworkowskiemu, gen bryg. Adamowi Joksowi i obecnemu dowódcy płk Grzegorzowi Hałupce  oraz wszystkim kolejnym dowódcom jednostek desantowo – szturmowych i obecnych powietrznodesantowych Brygady w tym szczególnie dowódcom: ppłk G. Pradelowi, ppłk M. Mazurkiewiczowi,    ppłk. A. Smolińskiemu To właśnie dzięki  pomocy kolejnych dowódców brygad i jednostek, można było wręczać sztandary, budować i odsłaniać pomniki, nadawać imiona patronów  jednostkom, organizować różne uroczystości państwowe, rocznicowe, imprezy sportowe i wszystkie inne przedsięwzięcia związkowe na terenie Województwa  Małopolskiego. Słowa uznania i podziękowania, należą się wielu kolegom spadochroniarzom za bezinteresowną działalność społeczną i związkową w naszej organizacji i wszystkim spadochroniarzom za aktywne uczestnictwo w życiu i działalności naszego wspaniałego stowarzyszenia –  Związku Polskich Spadochroniarzy.

                                                                                        Opracowanie Zdzisław  Kica

                                                                                               Tadeusz  Pieńkowski