Związku Polskich Spadochroniarzy II Oddział Kraków
W 1989 roku po transformacji ustrojowej w Polsce, powołano do życia Związek Polskich Spadochroniarzy, organizację, która w okresie istnienia ze względu na swoją wspaniałą działalność, stała się sławna nie tylko w kraju, ale także na arenie międzynarodowej. Od 1990 do 1994 roku zorganizowano na terenie Polski 27 Oddziałów ZPS i w tym także Oddział Krakowski.
Inicjatorem powstania Oddziału Krakowskiego, był pełniący przez 5 kadencji funkcję prezesa, niestrudzony w działalności związkowej płk dypl. Stanisław Balawender. Pod Jego przewodnictwem grupa inicjatywna w składzie: płk mgr inż. Mieczysław Bulek, płk mgr Józef Gąstoł, płk mgr Wiesław Nowakowski, ppłk Zdzisław Werschner oraz st. sierż. sztab. Stanisław Ziobroń, podjęła w dniu 7 maja 1990 roku decyzję o organizacji Krakowskiego Oddziału ZPS. Na pierwszym zebraniu, w dniu 30.05.1990 roku, któremu przewodniczył jeden z założycieli ZPS-u gen. dyw. Edwin Rozłubirski, powołano II Oddział i wybrano pierwszy zarząd. Prezesem został płk S. Balawender. Ustalono także, iż celem działania krakowskiej organizacji będzie integracja wszystkich spadochroniarzy do działań w jedności i ofiarności dla dobra kraju, poszanowanie wartości i tradycji polskiego spadochroniarstwa, kultywowanie zwyczajów i obyczajów, zacieśnianie koleżeńskich więzi, roztaczanie opieki nad miejscami pamięci narodowej oraz – co szczególnie podkreślano – moralne i materialne wspieranie spadochroniarzy, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej. Od tej pory nastąpił niezwykle dynamiczny wzrost i rozwój organizacji, od 34 na początku, do ponad 810 członków obecnie wchodzących w skład Krakowskiego Oddziału. Wraz z rozwojem, systematycznie powiększał się zakres realizowanych zadań statutowych oraz rosła rola i popularność związku w regionie krakowskim. Z uwagi na systematyczny wzrost członków krakowskiej organizacji, zdecydowano dokonać podziału na Koła ZPS, działające przy poszczególnych jednostkach 6 BPD, Wojskach Specjalnych i Aeroklubie Krakowskim. Razem powstało 10 Kół ZPS. Poszczególne Koła mają możliwość, zależnie od potrzeb, organizacji także własnych spotkań i imprez, często połączonych z wręczeniem różnych wyróżnień i odznaczeń.
Krakowski Oddział na dzień dzisiejszy, może poszczycić się ogromnymi osiągnięciami szczególnie w zakresie działalności społecznej, patriotyczno – obronnej, integracji środowiska spadochroniarskiego, rozwijania współpracy ze związkami spadochroniarzy zagranicznych, popularyzacji spadochroniarstwa i sportu spadochronowego. Jest to zasługa 5 zarządów kierowanych przez prezesa kol. S. Balawendera i kolejnych 2 zarządów kierowanych przez prezesa kol. J. Trojanowskiego.
Z ogromnej ilości zrealizowanych zadań, pozwolę sobie podkreślić tylko kilka, tych najważniejszych.
1/ Zbudowania pomnika gen. S.F. Sosabowskiego w obiekcie koszarowym 10 bdsz. Odsłonięcia dokonał w dniu 29.09.1992 roku ówczesny dowódca KOW gen. dyw. Zenon Bryk w asyście wojewody krakowskiego Tadeusza Piekarza i delegacji spadochroniarzy z ZPS Londyn . Po rozformowaniu batalionu, pomnik przeniesiono i odsłonięto w dniu 27.09.2002 r. w obiekcie sztabu 6 BDSz;
2/ Zbudowanie i odsłonięcie pomnika gen. M. Zdrzałki w obiekcie koszarowym 16 bpd. W większości pomnik ufundowany został ze składek wdzięcznych, podwładnych spadochroniarzy, a odsłonięcia dokonał w dniu 02.09. 2000 roku ówczesny dowódca Korpusu Powietrzno Zmechanizowanego gen. dyw. Zygmunt Sadowski.
3/ Wykonanie i instalacja tablic pamiątkowych: 1 SBS, 6 PDP, 6 PDPD i Misji Pokojowych ONZ wokół pomnika gen. S.F. Sosabowskiego w obiekcie Sztabu 6 BDSz (obecnie 6 BPD) oraz dalsza ich modernizacja w 2011 roku.
4/ Odsłonięcie z okazji 40 rocznicy powstania 6 PDPD tablicy pamiątkowej w Kościele Garnizonowym w dniu 31 maja 1997 r., poświęconej spadochroniarzom, którzy zginęli podczas wykonywania zadań służbowych;
5/ Wspólnym wysiłkiem oddziału i brygady, dokonano modernizacji, a następnie otwarcia w dniu 24.09.2005 roku Muzeum 6 BDSz (oprócz dużego wkładu finansowego, przy modernizacji pracowało także kilku naszych kolegów), oraz w dniu 15.06.2007 roku, ekspozycji wojsk powietrznodesantowych w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie;
6/ Staraniem zarządu ZPS – spowodowano nadanie imienia patrona legendarnego dowódcy 6 PDPD gen. M. Zdrzałki dla 16 bpd (23.10.1999 r.); założyciela i opiekuna naszej dywizji gen. J. Kuropieski dla 6 batalionu dowodzenia (29.06.2002.) i słynnego dowódcy 6 PDPD gen. E. Rozłubirskiego dla 6 bdsz w Gliwicach (28.05.2006 r.); Niezwykle uroczyście, na specjalnym zebraniu ZPS w dniu 21 września 2012 roku, uczczono 120 rocznicę urodzin patrona 6 BPD gen. S. F. Sosabowskiego.
7/ Na podkreślenie zasługuje ufundowanie i udział w organizacji wręczenia sztandarów dla 6 bdow , 6 blog i 6 BDSz;
8/ Istotne znaczenie miała organizacja pięknej i wyjątkowej uroczystości, związanej z wręczeniem sztandaru dla II Oddziału ZPS w dniu 25.09.2004 roku. Rodzicami chrzestnymi byli: płk Czesław Mitkowski – jeden z pierwszych powojennych spadochroniarzy wojskowych, wybitnie zasłużony dla 6 PDPD i p. Małgorzata Trepka–Pierszała, wieloletnia spadochroniarka, reprezentantka dywizji na różnych mistrzostwach spadochronowych, wicemistrzyni świata w celności lądowania i w skokach grupowych na akrobację w 1974 roku.
9/ Nie można zapomnieć o systematycznej opiece nad młodzieżą z Zespołu Szkół im. KEN w Tymbarku. Organizowane są spotkania, odczyty i szkolenia spadochronowe. Podobnie opieką otaczane jest Liceum w Świątnikach Górnych, w którym nauczycielem i jednocześnie opiekunem jest nasz kolega Adam Piszczek. Realizowana jest także przez Koło ZPS Oświęcim systematyczna opieka nad Szkołą Podstawową im. 6 PDPD w Babicach k/ Oświęcimia.
10/ Ważnym przedsięwzięciem dla naszego Oddziału ZPS, była organizacja w dniach od 09 do 14 października 2001 roku Krakowie XI Kongresu Europejskiej Federacji Spadochroniarzy i kolejnego XXI Kongresu od 28.09. do 02.10. 2011 roku, połączonego tym razem z obchodami Dnia Spadochroniarza. Nasz ZPS jest członkiem federacji od 1999 roku i przyjęty został podczas kongresu na Cyprze.
11/ W dnach od 26 do 28 kwietnia 2005 roku (wspólnie z Zarządem wojewódzkim ZBŻZiOR WP) zorganizowano na terenie regionu krakowskiego Sejmik Korespondentów Głosu Weterana i Rezerwisty. Całość sejmiku, osobiście prowadził nasz kolega ś. p. gen. Mieczysław Karus;
12/ Z inicjatywy naszego Zarządu ZPS, dokonano w Krakowie organizacji pierwszego w Polsce organu związkowego pn. „Porozumienie Związków i Stowarzyszeń Służb Mundurowych Województwa Małopolskiego”. W Porozumieniu tym, zawsze pracowało kilku naszych kolegów, a przedostatnim prezesem był ś. p. gen. bryg. Mieczysław Karus; Obecnie działalnością Porozumienia, kieruje płk pilot (r) mgr inż. Czesław Kurczyna.
13/ Na bieżąco kontynuowana jest współpraca z organizacją związkową spadochroniarzy z Niemiec( BDF ), jest to co roczna wymiana naszych delegacji, a także w ramach Europejskiej Federacji, nawiązano współpracę z organizacją spadochroniarzy Francji i Węgier;
14/ Duży wysiłek włożono w kilkakrotną organizację zawodów i mistrzostw spadochronowych na terenie Krakowa i tu należy podkreślić najważniejsze imprezy: zorganizowano 2 razy mistrzostwa ZPS w celności lądowania, jedne zawody z obsadą międzynarodową o Puchar Krakowa, sfinansowano wyjazd na mistrzostwa świata do Japonii naszej koleżanki Moniki Sadowy Naumieni, która zdobyła wówczas mistrzostwo świata w celności lądowania, wysłano na mistrzostwa świata do USA kol. J. Łuszczkiego, który w kategorii POPS zdobył mistrzostwo. Należy zwrócić uwagę, iż kol. J. Łuszczki pomimo podeszłego wieku, wykonał z okazji obchodów 50 rocznicy powstania „Czerwonych Beretów” 8-mio tysięczny pokazowy skok na Błoniach Krakowskich. Podkreślenia wymaga także to, że nasi maratończycy Jan Stachow, Krzysztof Pachla i Antoni Chytła, to byli uczestnicy i zwycięzcy wielu maratonów w kraju i za granicą.
15/ Do ważnych przedsięwzięć patriotycznych należy zaliczyć: coroczny udział w świętach państwowych, wojskowych i rocznicowych organizowanych na terenie regionu krakowskiego, a także wysyłanie delegacji na uroczystości rocznicowe pod Arnhem w Holandii oraz w m. Furstenau na terenie Niemiec. Dla uczczenia 60 rocznicy walk 1 SBS pod Arnhem i Driel, ZPS we współudziale z ambasadą Królestwa Holandii w Polsce, zorganizował w dniu 30.09.2004 uroczystą sesję popularno naukową, w której udział wzięli nasi koledzy: Stanisław Kozak, Jerzy Soboczyński i Jerzy Trojanowski. Nie można pominąć udziału w dniu 23 września 2014 roku dużej delegacji II Oddziału w podróży wojskowo – historycznej do Arnhem z okazji 70 rocznicy bitwy 1 SBS gen. S.F. Sosabowskiego.
16/ Istotne znaczenie miała, wspólnie z dowództwem 6 BDSz i dużej pomocy ze strony administracji publicznej oraz wojskowej miasta Krakowa, organizacja obchodów 40 – lecia powstania 6 PDPD w 1997 roku, i następnej, jubileuszowej 3 dniowej uroczystości w 2007 roku, związanej z 50 rocznicą powstania formacji wojsk powietrznodesantowych na terenie regionu krakowskiego z udziałem najwyższych władz MON i terenowej administracji publicznej. Obok siebie w szykach zwartych stanęli, a później defilowali spadochroniarze różnych pokoleń, bez różnic w stopniach i stanowiskach;
17/ Z inicjatywy Zarządu, w każdym roku przed „Świętem Spadochroniarza organizowane były w 6 BDSz zawody desantowo – szturmowe im. gen. Mariana Zdrzałki, legendarnego dowódcy 6 PDPD i patrona 16 bpd. Po zawodach, każdorazowo nagrody, puchary i inne wyróżnienia dla zwycięzców, fundował Krakowski Oddział ZPS. Spadochroniarze zawsze pamiętają o swoim dowódcy gen. Zdrzałce i corocznie 13 września w dzień zgonu generała, zapala się znicze i składa wiązanki kwiatów na Jego mogile.
18/ Zarząd Oddziału pamięta także o kolegach, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej, jak również o pomocy rodzinom w organizacji ostatniej posługi dla spadochroniarzy, którzy odeszli na wieczny spoczynek.
19/ W całokształcie organizacji pracy związkowej, istotne znaczenie dla Oddziału miała i ma systematyczna popularyzacja naszej działalności w prasie, w tym głównie w kwartalniku „Spadochroniarz” oraz częściowo w miesięczniku „Głos Weterana i Rezerwisty” przez naszych korespondentów, do których należą koledzy: S. Balawender, Z. Kica, T. Pieńkowski, G. Konior, T. Tworzydło, J. Brożyna, J. Gąsior, J. Trojanowski. Podkreślenia wymaga fakt, iż dwóch naszych korespondentów zostało wyróżnionych statuetką „Pióro Orła” (Zdzisław Kica, Tadeusz Pieńkowski ) za działalność publicystyczną w kwartalniku „Spadochroniarz” oraz jeden kolega Brązową i „Złotą Sową” dziennikarską ( Zdzisław Kica ) za działalność publicystyczną w miesięczniku „Głos Weterana i Rezerwisty”. W 2013 roku uruchomiono stronę internetową, w której zamieszczane są informację z działalności II Oddziału ZPS. Nawiązano współpracę z Grupą Rekonstrukcji Historycznej „Południe” , która prezentuje ubiory, sprzęt, uzbrojenie i wyposażenie z okresu istnienia 6 PDPD i 6 BDSz. Dla ułatwienia działania, II Odział wyposażył Grupę w odpowiedni sprzęt i nagłośnienie.
Z satysfakcją należy odnotować, że zawsze we władzach Zarządu Głównego ZPS pracuje lub pracowało wielu naszych kolegów m.in.: S. Balawender, J. Trojanowski, P. Sikora, B. Bielecka, J. Łuszczki, A. Konior, W. Nowakowski, A. Prus, M. Karus, T. Pieńkowski, P. Kopytowski, Z. Kica, B. Mirek, W. Jakubowski, oraz to, że za wzorową działalność społeczną i związkową, wręczono członkom naszej organizacji ogromną ilość różnych wyróżnień i odznaczeń państwowych, wojskowych, związkowych regionalnych i innych, w tym 2 Krzyże Komandorskie OOP.
Pełna realizacja zadań statutowych i piękne osiągnięcia Krakowskiego Oddziału ZPS w okresie jego działania , to zasługa wzorowej działalności zarządu i właściwego kierowania związkiem przez 5 pierwszych kadencji prezesa kol. S. Balawendera i kolejnych kadencji, kierowanych przez prezesa kol. Jerzego Trojanowskiego. Na wyróżnienie zasługują wszyscy wyżej wymienieni koledzy, a ponadto : J. Soboczyński, A. Strzałba, A. Piszczek, J. Kajzer, T. Dobkowski, M. Polakowski, B. Bojdak, A, Konior, J. Brożyna, K. Lewandowski, M. Zdziarski, S. Kozak i wielu innych oraz prezesi Kół wchodzących w skład II Oddziału ZPS Koledzy: Zdzisław Kica, Tadeusz Dobkowski, Piotr Foltyn, Jerzy Tomczykiewicz , Henryk Gliński, Zbigniew Dąbkiewicz, Janusz Sałata, Antoni Wilk, Zdzisław Mroczkowski. Na szczególne podkreślenie zasługuje wyjątkowo solidna i z pełnym oddaniem praca długoletniego Sekretarza Oddziału, kol. Tadeusza Pieńkowskiego.
Krakowski Oddział jest stowarzyszeniem największym, wspaniale zorganizowanym, prężnym i w pełni realizującym zadania statutowe na przestrzeni 26 lat istnienia. Z satysfakcją należy odnotować fakt nawiązania niezwykle skutecznego współdziałania (w dynamice realizacji zadań) z dowództwem II Korpusu Zmechanizowanego i 6 Brygady Desantowo – Szturmowej i obecnej 6 Brygady Powietrznodesantowej oraz jej jednostkami, Dowództwem Wojsk Specjalnych, a także organami administracji publicznej i specjalnej Krakowa i województwa oraz innymi organizacjami związkowymi krajowymi i zagranicznymi. Podkreślić należy gównie bardzo dobrą współpracę z wszystkimi kolejnymi dowódcami 6 BDSz i 6 BPD oraz dowódcami jej jednostek w zakresie tworzenia właściwej atmosfery i udzielania koleżeńskiej pomocy dotyczącej rozwiązywania naszych problemów organizacyjnych oraz realizacji postanowień statutowych związku. Szczególne słowa podziękowania należą się ś.p. gen. B. Kwiatkowskiemu, płk dypl. M. Knapińskiemu, ś.p. gen. bryg. J. Wójcikowi, gen. bryg. A. Knapowi, gen. bryg. Bogdanowi Tworkowskiemu, gen bryg. Adamowi Joksowi i obecnemu dowódcy płk Grzegorzowi Hałupce oraz wszystkim kolejnym dowódcom jednostek desantowo – szturmowych i obecnych powietrznodesantowych Brygady w tym szczególnie dowódcom: ppłk G. Pradelowi, ppłk M. Mazurkiewiczowi, ppłk. A. Smolińskiemu To właśnie dzięki pomocy kolejnych dowódców brygad i jednostek, można było wręczać sztandary, budować i odsłaniać pomniki, nadawać imiona patronów jednostkom, organizować różne uroczystości państwowe, rocznicowe, imprezy sportowe i wszystkie inne przedsięwzięcia związkowe na terenie Województwa Małopolskiego. Słowa uznania i podziękowania, należą się wielu kolegom spadochroniarzom za bezinteresowną działalność społeczną i związkową w naszej organizacji i wszystkim spadochroniarzom za aktywne uczestnictwo w życiu i działalności naszego wspaniałego stowarzyszenia – Związku Polskich Spadochroniarzy.
Opracowanie Zdzisław Kica
Tadeusz Pieńkowski